برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر

برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر با دیدگاه پیشرفت بسوی یک جامعه عاری از سوء مصرف مواد مخدر برمبنای پالیسی ملی کاهش تقاضای مواد مخدر در سال 1385 در چوکات وزارت صحت عامه دولت جمهوری اسلامی افغانستان تأسیس گردید.

ماموریت اصلی برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر جلوگیری از سؤ مصرف مواد مخدر و مصابیت به اعتیاد، تقویه و گسترش خدمات معالجوی و مراقبت های بعدی برای معتادین و خانواده های شان با در نظر داشت قوانین، مقررات و معیارات ملی و بین المللی ازطریق عرضه خدمات کاهش تقاضای مواد مخدرمی‌باشد.

در ابتدا فعالیت های برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر با  دو مركز 20 بستر در ولایات بلخ و ننگرهار و هشت مرکز محلی تداوی معتادین مواد مخدر در ولایات غزنی، بامیان، غور، جوزجان، فاریاب، فراه، کندز و نیمروز آغاز گردید.

بعداً فعالیت های این برنامه با 84 مرکز در سطح 32 ولایت کشور به استثنای ولایت ارزگان و نورستان  توسعه یافته است. در پهلوی 70‌ مرکز که مستقیما توسط برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر مدیریت می‌گردد، 14  مرکز تداوی معتادین که اکثریت آن مراکز تداوی معتادین برای طبقه اناث، اطفال  و توسط موسسات غیردولتی مدیریت می‌گردد نیز غیر مستقیم توسط برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر مدیریت می‌گردد و هم در تمویل این مراکز سهم  دارد.

در پهلوی مراکز تداوی بستردار و سرا پاء به تعداد 2 مراکز تداوی اعتیاد به شکل روستایی در ولایات لغمان و جوزجان درسال ۱۳۹۹ ایجاد گردیده است که شیوه جدید تداوی برای تحت پوشش قرار دادن مناطق روستایی کشور می‌باشد.

عرضه خدمات برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر شامل 84 مرکز در 32 ولایت و 8 ولسوالی کشور می‌باشد،  دارای  خدمات وقایوی، تداوی داخل بستر، تداوی در منزل و نیز مرحله تعقیب مریضان مرخص شده را از زمان تکمیل شدن تداوی طی 24 جلسه تعقیبیه با هر مریض به مدت یکسال انجام میدهند.

نظر به آخرین سروی سال 2015 از مجموع نفوس کشور 7.3 فیصد آن که 2.5  میلیون تن می‌گردد، از مواد مخدر مصرف می‌کنند که به تفکیک زن، مرد و طفل  قرار ذیل میباشد:

•  مصرف کننده مرد: 1,230,000 الی 1,500,000
• مصرف کننده زن : 690,000 الی 850,000
• مصرف کننده طفل زیر۱۶ سال : 90,000 الی 110,000

نظر به گزارشات و لست انتظار مراکز تداوی معتادین تعداد مصرف کنند‌گان و معتادین مواد مخدر بدون سرپناه رو به ازدیاد است همچنان این تعداد در سطح  کشور به خصوص در شهر های بزرگ رو به افزایش می‌باشد که  تعداد این معتادین حدود  20 الی 30  هزار تن تخمین  گردیده است.

از طریق برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر سالانه برای 559109 تن افراد جامعه از خدمات آگاهی دهی از اضرار مواد مخدر و پیامد ناگوار آن ارایه می‌گردد. همچنان مراکز تداوی معتادین با ظرفیت مجموعی دریک دوره 4040 بستر بوده ( 3565 بستر مربوط به مراکز برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر وزارت صحت و 475 مربوط به مراکز مؤسسات تطبیق کننده غیر دولتی به شمول 2 مراکز روستائی) می‌باشد.

ظرفیت تداوی سالانه برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدرطی سال1399 مجموعا 43063 تن میباشد:

• 30400 تن بشکل تداوی داخل بستر
• 7416 تن بشکل تداوی در منزل
• 2080 تن بشکل تداوی سراپا
• 3167 تن ازطریق چهارشلتر معتادین در ولایت بلخ، هرات، فراه و نیمروز

پلان های آینده از طریق برنامه ملی کاهش تقاضای مواد مخدر:‌

• توسعه خدمات وقایوی در همکاری نزدیک تمام سکتور های ذیدخل برای جلوگیری ازسوء مصرف مواد مخدر
• توسعه برنامه وقایوی و تداوی روستایی ( Village based Preventive and treatment program )
• توسعه خدمات برای معتادین بدون سرپناه ازطریق  ایجاد مراکز اختصاصی  تداوی معتادین در۱۰  ولایت کشور
• توسعه مراکز تداوی معتادین موادمخدر زنانه و اطفال در سطح کشور
• توسعه مراکز درسطح زندان ها
• توسعه برنامه جامعه محور ( Community based approach ) به منظور بلند بردن سطح دسترسی مردم به خدمات و همچنان بلند بردن سطح پوشش خدمات
• ادغام بعضی از مداخلات کاهش تقاضای مواد مخدر در بسته های صحی اساسی و شفاخانه یی ( BPHS (EPHS &.